Psikolojik Güvenlik Postası #15: Performans mı Merhamet mi diye bir Tercih Söz Konusu Değil!

Yönetim- liderlik kategorisinde İngilizce kaynakları takip ediyorsanız gözünüze sık çarpan kavramlardan biri de merhamet olabilir.

“İşi hayatında duygulara yer yok” ifadesi artık eskisi kadar dillendirilmese de hala varlığını hissettirirken, iş dünyasının karşısına merhamet gibi iddialı bir sıfatla çıkmak pek akıl kârı görünmeyebilir.

Bu nedenle merhamet derken neyi kastettiğimi netleştirmeye ve bu yolla kavramı biraz normalleştirmeye gayret edeceğim.

Benzer bir çabayı daha önce liderlik için de göstermiştim anımsarsanız:

Lider dediğimizde kişinin Atatürk, Fatih Sultan Mehmet, Gandhi olmasını değil; duyarlı, değer veren, dahil eden, aidiyet hissi yaratan, ortak aklı arayan biri olmasını kastediyoruz (bahse konu yazımın linki).

Bizim kültürümüzden, merhamet tanımını yaparken referans almak için belki de en ideal isim Türk psikiyatri hekimi, merhametin kitabını yazmış (Hocamızın, Merhamet kitabının linki) Prof. Dr. Kemal Sayar olabilir.

Değerli Hocamızın en sevdiği tanımlardan biri şuymuş:

“Merhamet, dünyanın tüm feryatlarını duymaktır.”

Hocamız, merhamet, karşındaki canlının acısını, sızısını dindirme ihtiyacı hissetmektir de diyor ve acıma ile merhameti şöyle farklılaştırıyor:

“Acımada yukarıdan bir bakış, bir lütufkârlık varken merhamet, hepimizin bu dünyada yaralı varlıklar olduğumuzu, kimimizin hayatımızın bazı dönemlerinde daha yaralı hissedebileceğimizi, birine yardım elini uzatmanın aslında kendine de yardım etmek olduğunu bilmektir”.

Tam bu noktada 2 değerli psikiyatr Prof. Dr. Hakan Türkçapar ve Prof. Dr. Kemal Sayar’ ın konuya ilişkin röportaj linkini de sizinle paylaşmak istiyorum: röportaj linki.

Liderlik tanımıyla benzer bir şekilde merhamet dediğimizde de yine anlayıştan, bu yolla dahil etmekten, destek ve yardımcı olmaktan bahsediyoruz.

Merhamet, Psikolojik Güvenlik kavramının 4 bileşeninden ikisi ile örtüşüyor:

Yardımcı olmaya istekli olmak.
Risk ve hataya yaklaşım.
Harvard Business Review’da şubat ayında, liderler merhamet ile performans arasında tercih yapmak zorunda değil başlıklı bir makale yayınlanmıştı (makalenin linki).

İzninizle ben de bu paylaşımımı aynı minvalde bir tespitle tamamlamak istiyorum:

Çalışanların kendilerini gibi olmalarına imkân vererek “dahil” ve “değerli” hissettirebilirsek (Psikolojik Güvenlik ortamı sağlayabilirsek), çalışan hayalindeki işte çalışmasa dahi kendini faydalı hissediyor. Sadece bir takıma değil amaca da dahil oluyor. Çalışan faydalı hissederse de mutlu olabilir, mutlu olursa motive olabilir, motive olursa da verimli olabilir, yüksek performans gösterebilir.